Goed zijn, dat is leuk. Maar slecht
zijn is ook een kunst. En niemand is zo slecht bezig als Chris
Claremont, de man die als verloren godenzoon werd binnengehaald,
maar als de schrijver van Uncanny X-Men en X-Men de lezer
met zijn onmetelijke onkunde terroriseert. Als dit zo doorgaat,
voorzie ik een heuse volksopstand, waarna Claremont tijdens
een enigszins geïmproviseerde afzettingsprocedure al
zijn grote fouten erkent en onder luid gejuich naar een afgelegen
en onbewoond eiland wordt verbannen. Okay, zo'n vaart zal
het niet lopen, maar ik vrees wel het ergste.
Want laten we vooral niet vergeten
dat Chris Claremont ooit als de messias van het genre werd
gezien. In de jaren zeventig en tachtig was hij voor de superheldencomic
wat Kurt Busiek in de jaren negentig was. De revolutionair.
De vernieuwer. Iemand die innoveert, oude concepten nieuw
leven inblaast en het publiek meesleurt in de dagelijkse beslommeringen
van boeiende helden. Iemand die niet alleen het wiel opnieuw
uitvindt, maar daar ook meteen een nieuwe auto omheen bouwt.
Jarenlang was Claremont die bruisende bron van kwaliteit,
kennis en kunde, tot hij begin jaren negentig de aftocht blies.
Een grote onenigheid over de richting
van de verhalen zorgde ervoor dat Claremonts positie bij Marvel
Comics onhoudbaar was geworden. Uiteindelijk hield Claremont
de eer aan zichzelf en trok de deur achter zich dicht. In
de jaren daarna heeft hij zich uitstekend vermaakt met het
schrijven van zo nu en dan een serie voor DC en Dark Horse.
Een comic hier, een comic daar en ergens halverwege de jaren
negentig was hij ook nog verantwoordelijk voor een drietal
intrigerende leesboeken waarin werd voortgeborduurd op George
Lucas' film Willow. Bij Marvel kwam men er in die jaren achter
dat de ideeën van hun in onmin geraakte grondlegger van
de moderne X-Men helemaal zo gek niet waren. Sterker nog,
bepaalde voorstellen waren gewoon goed.
Het probleem was toen echter, dat
Marvel er met de ideeën alleen nog niet was. Die ideeën
moesten worden uitgewerkt en er moest een comic omheen worden
geschreven. Na wat mislukte experimenten met schrijvers als
Joe Kelly en Steven Seagle trok het management van Marvel
de beurs. Dan maar een flinke smak geld ertegenaan gooien,
dan maar op de knieën en smeken om Claremonts terugkeer.
Marvel had de mazzel dat Claremont op dat moment net om werk
verlegen zat en dus keerde de uitgevlogen vogel terug op het
nest. Eerst nog als coördinerend redacteur, maar na het
fiasco met Terry Kavanagh eindelijk als schrijver van X-Men
en Uncanny X-Men.
Inmiddels zijn we een maand of zes
verder en wordt het pijnlijk duidelijk dat de Claremont van
nu zich niet laat vergelijken met de Claremont van toen. Waar
hij voorheen aan respect won met het schrijven van boeiende
verhalen over complexe personages, verdient hij momenteel
uitsluitend ontzag voor de manier waarop hij zijn beide series
elke diepgang ontzegt. Binnen een half jaar is een leger aan
nieuwe schurken de revue gepasseerd. Allen nietszeggende personages
van weinig daden en veel woorden. Zo veel woorden, zelfs,
dat voor de X-Men zelf geen ruimte meer overblijft.
Natuurlijk speelt het tekenwerk een
rol. Dat is te chaotisch en onpersoonlijk, waardoor zelfs
de beste schrijver nauwelijks zijn personages in de gedachten
van de lezer tot leven kan laten komen. Maar het probleem
begint al bij de basis, bij Claremonts aanpak, zijn manier
van schrijven. Toegegeven, hij was altijd al een man van veel
woorden. Maar al die lange dialogen en monologen staken prachtig
in elkaar, waren logisch en gaven inzicht in de personages.
De charme is in zijn huidige werk heel ver te zoeken. Alle
personages leuteren elkaar suf, alles wordt tot in de details
uitgelegd en de X-Men zijn verworden tot een sneu clubje filosofen.
Geen diepgang, geen herkenning, niets.
Voorlopig moet ik me troosten met
de gedachte dat Chris Claremont onlangs is gestopt als de
schrijver van Fantastic Four, waardoor hij zich op X-Men en
Uncanny X-Men kan richten. Want als er niet snel verandering
in de situatie komt, wil ik nooit meer iets van Claremont
horen. Behalve als het een bericht is waarin in verband met
hem de woorden 'oneervol ontslag' worden gebezigd. Maar alleen
dan.
messias
- 'slecht zijn is ook een kunst' (16.08.00)