Wanneer verdient een film het predicaat
'alternatief'? Het is een vraag die voor veel discussie zorgt
en geen eensluidende conclusies oplevert. Daarvoor speelt
een te groot aantal verschillende facetten een rol. Bij Gerry,
een film van Gus Van Sant, is geen discussie mogelijk. Met
een script dat hooguit vijf pagina's in beslag neemt en een
plot dat zich bewust beperkt tot een deels geïmproviseerde
tocht door de woestijn, kan het zelfs weinig alternatiever.
Twee jongens (Matt Damon en Casey
Affleck), die elkaar Gerry noemen en het woord 'gerry' daarnaast
ook als een werkwoord gebruiken, reizen af naar een onherbergzaam
gebied. Zodra de auto ergens langs de weg is geparkeerd, beginnen
ze aan een lange voettocht. Wat hun doel is, blijft onbekend,
maar omdat ze andere toeristen willen ontlopen, wijken ze
al snel af van het pad en banen ze zich hun eigen weg door
het woeste landschap. Natuurlijk verdwalen ze. Hun zoektocht
naar de auto gaat gepaard met bijzonder weinig woorden. Geen
diepzinnige discussies over vriendschap of de zin van het
leven, geen gesprekken over hoe bang ze zijn en wat ze nu
moeten doen. Lopen, dat doen ze. Zwijgend. Desnoods tot ze
erbij neervallen.
Personages die verdwalen, kunnen tegen
elkaar zeggen dat ze verdwaald zijn. Zo'n scène duurt
dan niet langer dan een minuut. Van Sant kiest echter voor
een geheel andere aanpak. Waar dat kan, gebruikt hij geen
woorden, maar laat hij het zien. Het toppunt is een scène
waarin de camera minutenlang de gezichten van de twee jongens
in een close-up houdt. Ze zijn uitgepraat. Ze beseffen zich
dat niets anders rest dan lopen tot ze de snelweg vinden.
Het resultaat is een hypnotiserend ritme, vol prachtige plaatjes
van de omgeving, waardoor de impact van het verdwaald zijn
maximaal is. Vorm en inhoud vullen elkaar dus zowaar aan.
Gerry is een aparte filmervaring die
critici in twee kampen verdeelt. De ene helft schudt meewarig
het hoofd en kijkt nog liever anderhalf uur naar hoe verf
opdroogt, de andere helft laat zich vol overgave meesleuren
in de sfeer en de emotie van het verdwaald raken. Zeker, het
eind laat zich met het oog op de dramatiek en ironie gemakkelijk
raden, maar het werkt. Immers, soms zit tussen verdwaald en
niet meer verdwaald slechts een paar meter.
gerry
- 103 min (gus van sant) cast: matt damon
& casey affleck gezien: 03.06.03 - utrecht,
't hoogt