Het dorp Dogville bestaat in de gelijknamige
rolprent van Deense filmmaker Lars von Trier uit weinig meer
dan krijtstrepen op de grond van een podium, waarmee de omtrek
van de huizen, bloemenperkjes en zelfs de hond worden aangegeven.
Hier en daar is een etalage of een bank zichtbaar, maar verder
is het minimalisme troef in het fictieve Amerikaanse dorp,
waar iedereen elkaar kent en de bewoners achter de onzichtbare
muren geen geheimen hebben.
Dat is het decor waartegen Grace (Nicole
Kidman) haar entree in Dogville maakt. Ze is op de vlucht
voor gangsters en heeft het geluk dat dorpeling Tom (Paul
Bettany) haar achtervolgers de verkeerde kant op stuurt. Hoewel
de kleine gemeenschap in eerste instantie vrij huiverig is,
besluiten ze na een vurige toespraak van Tom dat Grace mag
blijven. In ruil voor de gastvrijheid knapt ze voor iedereen
klusjes op. Geleidelijk verandert dat werk van aard en Grace
ondergaat zwijgend de ene vernedering na de andere. Tegen
de tijd dat ze, geketend aan een loodzwaar wiel en opgesloten
in haar schuurtje bij toerbeurt wordt verkracht, reflecteert
de emotieloze leegheid in haar ogen enkel nog de hypocrisie
van de dorpsbewoners.
De op zich al dunne plot wordt dankzij
de minimalistische decors nog verder tot de essentie teruggebracht.
De boodschap is het belangrijkst en niets mag de aandacht
afleiden. Vorm en inhoud komen elkaar toch enkele malen tegen,
in het bijzonder wanneer in één traag shot wordt
getoond hoe Grace wordt verkracht terwijl de overige bewoners
zich onwetend achter hun denkbeeldige muren bezighouden met
hun huishouden. Omdat de overige personages tot de kern zijn
gereduceerd, blijven de meeste emoties beperkt tot Kidman,
die met voortreffelijk spel de sympathie van de kijker opwekt.
Het slot is daardoor eerder bevredigend dan echt schokkend.
Dogville is het eerste deel van Von
Triers drieluik over Amerika, een land waar hij overigens
nooit is geweest. De beschuldigende vinger reikt echter verder,
want het verhaal over de ontberingen van Grace kan evengoed
worden gezien als kritiek op de menselijke natuur in het algemeen.
Jammer dat Von Trier zich tijdens de aftiteling laat verleiden
tot het intrappen van open deuren, maar dat doet niets af
aan de pure fascinatie die hij drie uur lang teweegbrengt.
dogville
- 177 min (lars von trier) cast: nicole kidman,
paul bettany, philip baker hall, harriet andersson, patricia
clarkson, chloë sevigny, siobhan fallon, stellan skarsgård,
james caan & john hurt gezien: 12.09.03
- utrecht, city / movies