Over het leven van Johannes Vermeer,
de Nederlandse schilder wiens werk wordt gekenmerkt door een
streven naar een balans tussen kleuren, licht en compositie,
is niet veel bekend. Des te meer ruimte voor speculatie over
hoe zijn leven eruit moet hebben gezien. De op de gelijknamige
roman gebaseerde film Girl With A Pearl Earring plaatst een
dergelijke fictieve vertelling tegen de historische achtergrond
van het Delft uit 1665.
Daar maken we kennis met Griet (Scarlett
Johansson), die kalm de groenten snijdt en zich opmaakt voor
haar eerste dag als dienstmeid bij Vermeer (Colin Firth).
Ze leert haar nieuwe meester kennen als een vrij teruggetrokken,
bijna schuchter iemand, immer gevangen tussen de nukken van
zijn op schandalig jonge meisjes verzotte opdrachtgever Claesz
van Ruijven (Tom Wilkinson) en de onophoudelijke kinderwens
van zijn vrouw Catharina (Essie Davis). In zijn perfectionisme
neemt Vermeer vaak maanden tijd voor een nieuw schilderij,
maar wanneer hij ziet hoe Griet de lichtval in zijn atelier
bestudeert, ontpopt de dienstmeid zich eerst als muze en later
zelfs in het geheim als model voor een schilderij bestemd
voor de privé-verzameling van Van Ruijven.
De Vermeer zoals Firth hem neerzet,
is overtuigend. Gevoelens die hij in het dagelijkse leven
niet onder woorden kan brengen, uiten zich met het grootste
gemak op het doek. Ironisch, voor iemand die in zijn werk
juist zo nadrukkelijk op zoek was naar een afspiegeling van
de werkelijkheid. De rol van Johansson is subtieler. Zij houdt
alle emoties binnen, ook in het daardoor oppervlakkige subplot
over de ontluikende liefde tussen haar en slagersjongen Pieter
(Cillian Murphy). De bange blik, de onderdanige houding; meer
geeft ze niet prijs. Pas als ze alleen is, het liefst in het
atelier van haar meester, kan ze zichzelf zijn. In stilte,
natuurlijk.
Gezien deze karakters van de hoofdpersonages
is het niet zo verwonderlijk dat het verhaal van Girl With
A Pearl Earring enigszins tam blijft. Al doet de wervelende
cinematografie met haar warme kleuren en strakke composities
niet onder voor een schilderij van Vermeer, regisseur Peter
Webber kan het gebrek aan diepgang niet de volle anderhalf
uur lang verhullen. Te vaak lijkt de film op een reeks schilderijen.
Prachtig, maar niet genoeg voor meer dan alleen sfeer.
girl with
a pearl earring
- 99 min (peter webber) cast: colin firth,
scarlett johansson, tom wilkinson, essie davis, judy parfitt,
cillian murphy & joanna scanlan gezien:
04.05.04 - utrecht, city / movies