Waar documentairemaker Michael Moore
in Bowling For Columbine zijn pijlen nog richtte op de Amerikaanse
wapencultuur, opent hij in Fahrenheit 9/11 de aanval op president
George W. Bush. Dat doet hij op zijn kenmerkende manier van
een olifant in de porseleinkast, een ogenschijnlijk ongeleid
projectiel dat zich echter terdege bewust is van de effectiviteit
van zijn vlotte en soms uit elk verband gehaalde retoriek.
Mede daardoor komt de boodschap aan.
Moore opent het betoog met zijn stokpaardje
annex open deur, dat Bush de verkiezingen van 2000 onterecht
heeft gewonnen. Met dat als uitgangspunt gaat hij dieper in
op de achtergronden van de familie Bush, die op een groot
aantal knooppunten in politiek Amerika essentiële posities
bekleedt en voor wie zakelijke belangenverstrengeling gemeengoed
is. De kern van het betoog bestaat uit de aanslagen van 11
september 2001, de daaropvolgende strijd in Afghanistan en
uiteindelijk de inval in Irak. Moore wijst naar de zakenrelaties
tussen de familie Bush en de familie van Bin Laden, waar hij
als contrast een portret tegenover zet van een moeder uit
Flint, Michigan, van wie de zoon in Irak is gesneuveld. Niet
voor het vaderland, dus, maar voor macht en olie.
In de openingsminuten toont Moore
een filmfragment waarin de toentertijd net kersverse president
Bush hem afwimpelt met de woorden "Zoek een echte baan."
Leuk voor het komische effect, maar het wekt wel de indruk
dat Moore een welhaast persoonlijke vete uitvecht met rechts
Amerika in het algemeen en met Bush in het bijzonder. Wanneer
de aanslagen van 11 september aan de orde zijn, gaat het beeld
op integere wijze meer dan een minuut op zwart, terwijl Moore
verderop de camera vrolijk in close-up laat draaien wanneer
de moeder op de stoep voor het Witte Huis in tranen van onmacht
uitbarst om haar gesneuvelde zoon. Moore is zelden op een
nuance te betrappen.
Fahrenheit 9/11 heeft al die nuanceringen
ook niet nodig. Moore is zowel een documentairemaker als entertainer
en hoewel zijn aanval op de regering Bush halverwege net te
vaak de komische zijweggetjes opzoekt, levert deze botte aanpak
gegarandeerd controverse op. En daar gaat het om. Daarnaast
is het voor niet-Amerikanen na het zien van deze film een
raadsel waarom George W. Bush er in de huidige verkiezingspeilingen
niet veel slechter voorstaat.
fahrenheit
9/11
- 116 min (michael moore) cast: michael moore
& george w bush gezien: 05.08.04 - utrecht,
camera / studio