De multiculturele samenleving doet
het vandaag de dag goed als basis voor een film. Waar dat
aspect soms enkel als goedkope gimmick wordt gebruikt, zoals
onlangs in de Nederlandse productie Shouf Shouf Habibi, gaat
Fatih Akin in het door hem geschreven en geregisseerde noodlotsdrama
Gegen Die Wand de andere kant op. Bij hem is het culturele
aspect iets vanzelfsprekends, een welhaast terloopse verrijking
van het raamwerk waarbinnen het hoofdverhaal wordt verteld.
Cahit Tomruk (Birol Ünel) is
een veertiger die levensmoe is. Hij bevindt zich in een cultureel
niemandsland, voelt zich noch Turk noch Duitser en verdoet
zijn tijd als een glazenophaler in een concertzaal. Nadat
hij zijn auto in volle vaart tegen een muur rijdt, ontmoet
hij in een kliniek het Turkse meisje Sibel Güner (Sibel
Kekilli), die daar zit na een zelfmoordpoging uit frustratie
over haar zo strenge familie. Het allereerste wat ze aan Cahit
vraagt, is of hij misschien met haar wil trouwen; alleen een
huwelijk met een Turk is voor haar ouders acceptabel en voor
haar zelf de sleutel naar de vrijheid. Uiteindelijk stemt
hij toe, maar wat begint als een huwelijk uit praktische overwegingen
verandert spoedig in een emotioneel veeleisende relatie.
Het scenario neemt ruim de tijd voor
het uitwerken van de personages, daarbij niet alleen leunend
op dialogen, maar ook op de alleszeggende stiltes en een soundtrack
die net zo heftig is als de relatie van Cahit en Sibel. Voor
haar is dit huwelijk de route naar het paradijs van feesten,
snuiven en seks, voor hem is het een onverwacht lichtpunt
in sombere tijden. Hoewel niet alle culturele stereotypen
worden vermeden (Sibels thuissituatie bestaat uit een samenraapsel
van eenvoudige clichés), is het getoonde spel zo puur,
dat het geen bezwaar is. Voor zover het culturele drama al
niet verstrengeld is met het liefdesdrama, is dat laatste
immers waar het echt om draait.
Het met een Gouden Beer bekroonde
Gegen Die Wand is een oprecht intense filmervaring over twee
destructief ingestelde mensen, die het zonder elkaar niet
hadden gered, maar die ook mét elkaar geen geluk vinden.
Treffend op dat punt is Cahit. Zodra het noodlot weer heeft
toegeslagen, kan hij slechts stamelen in een cultuurloos mengsel
van Duits, Turks en Engels. Hij wil terug naar zijn roots,
maar hoe vind je die als je ze veertig jaar met zo veel passie
hebt verloochend?
gegen
die wand
- 121 min (fatih akin) cast: birol ünel,
sibel kekilli, catrin striebeck, meltem cumbul, güven
kiraç & cem akin gezien: 14.09.04
- amsterdam, tuschinksi