Met een Oscar voor de beste buitenlandse
film op zak staat het door Gavin Hood geregisseerde Tsotsi
bijna als vanzelfsprekend in het middelpunt van de belangstelling.
Het verhaal aan de basis van deze film is enkele decennia
oud, maar Hood heeft zijn bewerking zonder veel moeite kunnen
verplaatsen naar het Zuid Afrika van het heden. Daar in de
vaak verpauperde townships wordt het leven van alledag in
beeld gebracht, zowel op een kleine als op een wat grotere
schaal.
Het hoofdpersonage van het verhaal
heeft geen naam. Zijn vrienden noemen hem Tsotsi (Presley
Chweneyagae), wat staat voor 'de zwarte crimineel'. En criminelen
zijn het. Samen wandelen ze door de stad, met hun lege ogen
altijd op zoek naar de gevulde portemonnee van het volgende
slachtoffer. Wanneer een opmerking van Boston (Mothusi Magano)
in het verkeerde keelgat schiet, slaat Tsotsi door. Hij geeft
Boston een pak slaag en berooft een vrouw van haar auto. In
die auto ligt echter de baby van de vrouw die hij zojuist
heeft neergeschoten. Die ontdekking raakt iets in Tsotsi,
waardoor hij zich ontfermt over het kind, als belichaming
van alle vormen van verantwoordelijkheid die hij ooit heeft
ontlopen. Hij wil eindelijk iets goeds doen.
Het vernieuwende zit duidelijk niet
in het scenario. Dat barst zo goed als uit elkaar van de clichés
en valt voor vrijwel alle bijpersonages terug op bekende archetypen
die voor het overige nergens meer dieper worden uitgewerkt.
Ook de wijze van filmen, is niet opzienbarend en bijvoorbeeld
de symboliek van het maagdelijk witte overhemd voor Tsotsi
op het moment dat hij zijn goede daad wil doen, is zó
overgenomen uit een blauwdruk voor een cultureel drama. De
kracht van de film zit in acteurs en de locatie. Hood filmde
voornamelijk met niet-professionals en creëert met zijn
indringende beeld van de townships een voor westerse begrippen
buitenaardse sfeer.
Uiteindelijk kan Tsotsi door deze
overtuiging scène voor scène aan kracht winnen.
De clichés worden voor lief genomen, omdat alles oprecht
overkomt. Omdat de naamloze leider ook daadwerkelijk het ene
moment angstaanjagend is en het andere moment niets meer is
dan een te vroeg volwassen geworden jongen die niet weet wat
hij moet doen met een huilende baby in zijn huis. En omdat
het een kijkje geeft in een wereld die wij niet of nauwelijks
kennen.