Een misdaadmysterie waarbij de dader
niet wordt gepakt, is als een verhaal zonder einde en daarmee
zeker niet een logische keuze voor een film. Toch durfde David
Fincher het aan en zijn Zodiac is op die manier een intrigerende
verfilming van de boeken over de gelijknamige seriemoordenaar
geworden. Hij blijft erg dicht bij de waarheid van de zaak
die eind jaren zestig, begin jaren zeventig het gebied rond
San Francisco in zijn greep hield, al is de verleiding tot
speculeren wel groot.
Halverwege het jaar 1969 ontvangt
de plaatselijke dagbladredactie in San Francisco een brief
waarin een zekere 'Zodiac' enkele recente en gruwelijke moorden
opeist. Cartoonist Robert Graysmith (Jake Gyllenhaal) is daar
wel in geïnteresseerd, zeker wanneer deze moordenaar
een gecodeerde boodschap aflevert, maar verslaggever Paul
Avery (Robert Downey Jr) moet van hem in eerste instantie
niets hebben. Het aantal moordzaken groeit, Zodiac blijft
de media uitdagen en een politieteam onder leiding van rechercheur
Dave Toschi (Mark Ruffalo) laat dan hun enige verdachte, Arthur
Leigh Allen (John Carroll Lynch), gaan bij gebrek aan bewijs.
Avery raakt aan lager wal, Toschi wordt weggepromoveerd en
Graysmith blijft jaren na dato geobsedeerd zoeken naar de
dader.
Het waargebeurde verhaal blijkt een
gedurfde onderneming, niet alleen omdat nooit iemand voor
de moorden is veroordeeld, maar vooral omdat het scenario
door die opzet de spanning ergens anders vandaan moet halen.
Fincher vindt het in de karakters van de hoofdrolspelers,
die allen op hun eigen manier door de zaak worden geraakt.
Daarbij vormt het langzaam afglijden van Avery een scherp
contrast met de groeiende obsessie van Graysmith. Hun vertelling
is gedompeld in een knap sfeerbeeld van begin jaren zeventig,
inclusief een stijl van filmen die is ontdaan van stilistische
foefjes en andere opsmuk. Alsof Fincher wil zeggen, let op,
dit is echt gebeurd.
Als de film dan eindigt, begin jaren
tachtig, met een subtiele confrontatie tussen Graysmith en
enige verdachte Allen, voelt dat eerder aan als een afronding
van Graysmiths queeste dan als poging tot het oplossen van
de moordzaken. Het maakt Zodiac eigenlijk wat onbevredigend,
puur op de plot beschouwd, maar juist omdat de moorden in
de laatste helft bijna bijzaak zijn, is het waarschijnlijk
de enig juiste keuze die Fincher hier heeft kunnen maken.
zodiac
- 158 min (david fincher) cast: jake gyllenhaal,
robert downey jr, mark ruffalo, chloë sevigny & john
carroll lynch gezien: 04.09.07 - amsterdam,
de munt