Politiek getinte films zijn vaak toegewezen
tot een serieuzere toon, met serieuze acteurs die met serieuze
gebaren de wereldproblematiek bespreken. In Persepolis wordt
bewust en verrassend effectief gebroken met die traditie,
want de verfilming van Marjane Satrapi's autobiografische
graphic novels is geheel vormgegeven als een animatiefilm
in dezelfde, versimpelde tekenstijl. Naast een Franstalige
versie is in een bredere circulatie ook een Engelse versie
uitgebracht.
Het hoofdverhaal volgt Marjane (met
de stem van Chiara Mastroianni), die in vrijheid opgroeit
in het Iran van de jaren zeventig. Ze is gefascineerd door
de westerse cultuur, is helemaal verzot op films en voelt
zich na de islamitische revolutie ineens beperkt in haar doen
en laten. Haar oom Anouche (Iggy Pop), een verstokte communist,
wordt opgepakt en geëxecuteerd, terwijl Marjane op school
de verhoudingen op scherp zet met een discussie over de politieke
gevangenen. Daarop sturen haar ouders haar naar een school
in Wenen, waar ze in haar tienerjaren op zoek moet naar een
eigen identiteit. Een lastige klus tijdens lastige jaren,
zeker wanneer later bij terugkomst in Iran blijkt, dat ze
zich daar ook niet meer op haar plaats voelt. De culturele
onthechting is compleet.
Met een stijl die in vergelijking
met de strips nog gestileerder en ronder is, blijven Satrapi
en haar collega Vincent Paronnaud grotendeels trouw aan het
bronmateriaal. Daar waar ze afwijken, betreft het grappen
die met bewegend beeld beter uitkomen en omgekeerd de drogere
stukken die op het witte doek de vaart te veel uit het verhaal
zouden halen. Marjane's tijd in Iran en de tijd in Oostenrijk
worden gekoppeld door het centrale coming of age-thema, al
is het politieke element in Wenen zeker minder uitgesproken
dan in Iran. Geen bezwaar, omdat de derde akte juist de verandering
in Marjane onderstreept, gevangen in de simpele lijntjes van
haar gezicht.
De Engelse stemmencast, met Catherine
Deneuve als Marjane's moeder en Sean Penn als haar vader,
maakt dat deze versie net zo overtuigend is als de oorspronkelijk
Franse. Toch is het de zo charmante en verraderlijk eenvoudige
tekenstijl die de vertaalslag van strip naar film tot een
geslaagde onderneming maakt. Dat de Iraanse regering nog vóór
de première in Cannes al bezwaren had, onderstreept
het punt dat Satrapi met Persepolis heeft willen maken.
persepolis
- 95 min (vincent paronnaud & marjane satrapi) stemmencast:
chiara mastroianni, catherine deneuve, sean penn, iggy pop
& gena rowlands gezien: 01.02.08 - rotterdam,
schouwburg (iffr 2008)