Filmmaker Gus Van Sant is gefascineerd
door jongeren en wat precies omgaat in hun hoofd. Het vinden
van echte antwoorden, dat hoeft niet eens zozeer, het oproepen
van die vraag is al voldoende en daarmee is zijn Paranoid
Park net als bijvoorbeeld Elephant een aanklacht tegen apathie,
isolement en op indirecte wijze ook tegen verwijding van de
generatiekloof tussen ouders en kinderen. Van Sant plukte
niet voor niets een deel van de cast zomaar van straat.
Alex (Gabe Nevins) is een zestien
jaar oude scholier die zijn vrije tijd het liefst samen met
goede vriend Jared (Jake Miller) doorbrengt, skatend op de
straten van Portland, Oregon. Voor de skaters is Paranoid
Park de plek bij uitstek voor samenzijn met gelijkgestemden
en het is daar dat Alex uiteindelijk toestemt als een zwerfjongere
hem vraagt of hij mee wil liften met de goederentrein die
vlakbij langskomt. Ze worden gesnapt door een bewaker en het
ongeluk dat daaruit voortvloeit, drijft Alex verder in zijn
isolement, verder in zijn rol als buitenstaander. Pas als
een vriendin, Macy (Lauren McKinney), opmerkt dat hem wat
dwarszit, vertelt ze dat hij zijn problemen moet opschrijven
als brief of als verhaal, al was het alleen om de therapeutische
waarde.
Origineel is de centrale plot niet,
het ligt hier en daar tegen het clichématige aan. Van
Sant zoekt meerwaarde in de manier van vertellen, die niet
lineair is en aan elkaar wordt gepraat door de flarden van
de brief die Alex over het dramatische voorval schrijft. Die
vorm draagt bij aan een vervreemdend gevoel dat aanklampt
bij de onbereikbaarheid van Alex en, wellicht, van de tieners
in het algemeen. Het tempo van de vertelling en het naturelle
doch soms wat onwennige spel van Nevins creëren een dromerige
mengeling van slow motion en muziek die zich langzaam losmaakt
van de realiteit, waardoor het moment van het noodlot als
een dreun aankomt.
Vooral in het middelste deel verliest
Paranoid Park zich soms in plichtmatige zijweggetjes. De politie
doet onderzoek naar de skaters op school, omdat ze bewijs
hebben dat de verongelukte bewaker is geraakt met een skateboard.
Ook de gescheiden ouders van Alex kunnen niet boven de clichés
uitstijgen. Niettemin blijft Van Sant van begin tot eind in
stijl. Hij laat zijn publiek achter met een ongemakkelijk
gevoel en precies die vragen die hij zichzelf vast ook heeft
gesteld.
paranoid
park
- 85 min (gus van sant) cast: gabe nevins,
lauren mckinney, jake miller, daniel liu & john michael
burrowes gezien: 08.03.08 - utrecht, 't hoogt