Een Russisch gezin betrekt een vakantiehuisje
op het platteland. Terwijl de vader buiten de luiken van de
ramen haalt, volgt de camera binnen hoe de stroken zonlicht
één voor één op de vloer vallen.
Deze aanpak is illustratief voor The Banishment van Andrej
Zvjagintsev, waarin zelfs nog tijdens de thematische climax
van het verhaal altijd meer aandacht is voor de gevolgen,
terwijl de oorzaak ervan, de eigenlijke handelingen, zich
buiten beeld hebben afgespeeld.
De vader in kwestie is Alex (Konstantin
Lavronenko), die samen met zijn vrouw Vera (Maria Bonnevie)
en zijn twee kinderen niet alleen tijdelijk de hectiek van
de stad maar vooral ook de schimmige zaakjes van hem en zijn
broer Mark (Aleksandr Baluyev) achter zich wil laten. De oase
van rust blijkt echter schijn wanneer Vera aan haar man vertelt,
dat ze zwanger is. En dat het niet van hem is. De daaropvolgende
conflictsituatie ontvouwt zich in een laag tempo, waarbij
Vera uiteindelijk wordt gedwongen tot het laten plegen van
abortus. Pas daarna wordt middels een associatieve flashbackstructuur
geïmpliceerd wat Vera's motieven waren en gaat Alex op
bezoek bij de man die hij verdenkt van een verhouding met
zijn echtgenote.
In impliceren is Zvjagintsev meester.
Zijn personages vertellen de waarheid zelden met hun mond,
veel vaker met hun ogen, hun lichaamstaal en met dat wat ze
juist niet zeggen. Daaruit vloeit automatisch het zo lome
tempo van de vertelling, een ritme waarin de camera minutenlang
een auto kan volgen, waarin zwijgen tot kunst is verheven.
De religieuze subtekst is een extra laag voor wie die wil
zien, maar ook op het vlak van de karakters en verhoudingen
biedt het spel van de hoofdrolspelers voldoende stof tot speculatie.
Alleen het landschap is immuun voor dubbelzinnigheid. De natuur
vormt zo een prachtig contrast met de daden van Alex.
Voor antwoorden en het volledig afronden
van de centrale problematiek heeft The Banishment geen aandacht.
Ook de ontknoping blijft suggereren, het laat de kijker zelf
conclusies trekken op basis van indirect getoonde handelingen.
Onbevredigend is dat nergens, want het past binnen de welhaast
barokke stijlkeuzes die Zvjagintsev heeft gemaakt. Hij zet
een wereld neer, die zich net buiten de realiteit bevindt,
een prachtig landschap met zijn eigen logica.
the banishment
- 150 min (andrej zvjagintsev) cast: konstantin
lavronenko, maria bonnevie, aleksandr baluyev & maksim
shibayev gezien: 29.03.08 - utrecht, 't hoogt