Het enige, piepkleine sprankje geluk
dat zichtbaar is in Sidney Lumets breed opgezette misdaaddrama
Before the Devil Knows You're Dead, zit in de eerste scène.
Daar krijgt een volledig mislukt en emotioneel uitgeblust
huwelijk even iets terug van lust, intimiteit en vreugde.
Maar zoals de titel impliceert, ligt het lot van beide echtgenoten
op dat moment al vast. Omdat de perfecte misdaad nu eenmaal
niet bestaat. En omdat de slachtofferloze misdaad al helemaal
een contradictio in terminis is. Zeker in filmdrama's.
Broers Andy (Philip Seymour Hoffman)
en Hank Hanson (Ethan Hawke) hebben dusdanige problemen van
financiële aard, dat Hank zich laat ompraten tot het
plegen van een overval op de juwelierszaak van hun ouders.
Uiteindelijk blijft een angstige Hank in de auto zitten, terwijl
iemand anders in zijn opdracht de overval pleegt. Als dan
blijkt dat niet het oudere hulpje maar moeder Hanson (Rosemary
Harris) in de winkel staat en zij bovendien een wapen heeft,
vallen de plannen op fatale wijze in duigen. Hank wordt afgeperst
door de vrouw en zwager van zijn medepleger, Andy's vrouw
Gina (Marisa Tomei) verlaat hem en vader Charles (Albert Finney)
ontdekt dat zijn eigen zoon de aanleiding is geweest tot de
mislukte roofoverval.
De hoofdpersonages komen in losse,
grotendeels vanuit hun perspectief vertelde hoofdstukken nader
aan bod. Op die manier vallen de puzzelstukjes van de overval,
die al in het begin wordt getoond, langzaam op hun plek. In
de herhaling van bepaalde elementen schuilt de kracht van
het scenario, dat daardoor ruimte schept voor de familieverhoudingen
en complexe karakters. Het contrast tussen de berekenende
Andy en de emotionele Hank kan niet groter en het is precies
om die reden dat de rol van Andy's vrouw Gina zo schrijnend
is. Zo tilt Lumet het uit boven de overigens altijd interessante
clichés van films over mislukte overvallen.
In Before the Devil Knows You're Dead
kunnen Hoffman en Hawke schitteren als feilbare en soms zelfs
pijnlijk menselijke broers. De overval is slechts de kapstok
voor hun interactie, hun vreemde en ongezonde familieverhouding
en voor hun onvermijdelijke teloorgang. Lumet mag de tachtig
dan intussen zijn gepasseerd, met films als deze laat hij
zien dat hij nog lang niet klaar is met het vormgeven van
aangrijpende verhalen. Dat is zíjn geluk.
before
the devil knows you're dead
- 117 min (sidney lumet) cast: philip seymour
hoffman, ethan hawke, marisa tomei, albert finney, rosemary
harris & michael shannon gezien: 12.04.08
- utrecht, louis hartlooper