Grendel Tales is een serie die gedurende
de jaren negentig veel goede maar ook veel matige of zelfs
slechte verhalen heeft opgeleverd. Dat is inherent aan de
opzet van de serie. In plaats van een maandelijkse serie door
dezelfde makers, over telkens dezelfde personages, is Grendel
Tales immers een reeks miniseries met telkens een losstaand
verhaal, gemaakt door andere schrijvers en tekenaars en over
andere personages (aangevuld met een kort verhaaltje door
Matt Wagner, de bedenker van Grendel). Toch zijn veel van
de verhalen uit deze serie van bovengemiddelde kwaliteit,
waarbij slimme verteltechnieken worden gecombineerd met een
meeslepend plot en hier en daar zelfs met een briljante vondst.
Hoewel oorlog, dood en verderf als rode draad door bijna elk
verhaal lopen, kunnen de makers zeer zelden worden beschuldigd
van het produceren van een simpele actiecomic.
Darko Macan en Edvin Biukovic' Grendel
Tales: Devils and Deaths is niet zo complex als enkele andere
verhalen uit de reeks, maar het biedt wel een goed verhaal
dat verraderlijk slim in elkaar zit en enkele visuele en verteltechnische
hoogstandjes bevat. Volgens de klassieke opbouw met een zeer
boeiende openingsscène, een begin, een midden en een
einde wordt een intrigerende wereld neergezet met evenzo intrigerende
personages die in slechts twee delen van ieder tweeëntwintig
pagina's redelijk tot hun recht komen. Macan en (de onlangs
overleden) Biukovic nemen de lezer mee naar een dorpje op
de Balkan, waar twee vrij gewelddadige Grendel-clans tegen
elkaar strijden: de Karantani en de door de blinde generaal
Vlado aangevoerde Agrami. Terwijl de strijd op de achtergrond
voor onrust blijft zorgen, maakt een vreemd monster de omgeving
van het dorp onveilig. Drago, een soldaat die door een valstrik
van de Karantani is besmet en niet lang meer heeft te leven,
wordt erop af gestuurd om dit monster te doden. De cirkel
is rond als blijkt dat dezelfde dodelijke straling die Drago
heeft besmet tevens voor het bestaan van het gemuteerde monster
heeft gezorgd.
Het op zich simpele en lineaire hoofdverhaal
is echter een klein deel van het spectrum dat door de twee
nummers wordt bestreken. Zo speelt de rivaliteit tussen Drago
en de verleidelijke Zora een vrij belangrijke rol, wordt generaal
Vlado uiteindelijk door zijn eigen zoontje Igor verraden en
opgevolgd en wordt vooral in het eerste nummer een beeld geschetst
van het door de Agrami bezette dorpje. In het tweede nummer
verschuift de aandacht naar Drago's jacht op het monster,
waardoor de balans tussen de twee delen enigszins wordt verstoord.
Toch wordt via het subplot over Zora zorgvuldig naar de ontknoping
van het verhaal toegewerkt en is de scène waarin Drago
met het monster afrekent (of het monster met zichzelf laat
afrekenen) een hoogst origineel en vernieuwend staaltje vertelkunst.
Bovendien zijn de twee delen duidelijk gemaakt als één
verhaal. Als de miniserie in één keer wordt
gelezen, vervalt daarom ook de kritiek over de balans tussen
beide nummers en kunnen alle kleine details die het verhaal
zo enerverend maken op hun juiste waarde worden beoordeeld.
De vele personages worden redelijk
uitgewerkt en hoewel behalve Drago de meeste hoofd- en bijpersonages
vrij stereotiep worden neergezet, wordt door middel van de
interactie tussen de personages wel degelijk een sterke sfeer
gecreëerd. Deze sfeer wordt versterkt door het tekenwerk
van Biukovic, dat redelijk gestileerd maar tegelijkertijd
rauw en grof is en perfect wordt gebruikt voor het neerzetten
van zowel complexe scènes als simpele doch gracieuze
actiescènes. Bij jonge tekenaars komt het vaak voor
dat de overzichtelijkheid wordt opgeofferd ten behoeve van
een zo dynamisch mogelijke lay-out, maar Biukovic maakt gebruik
van de klassieke kaderstructuur en combineert dat op de juiste
momenten met modernere technieken. Daarbij zijn de personages
herkenbaar en dankzij een realistische anatomie akelig menselijk.
Het sterke werk van inkleurder Matthew Hollingsworth, dat
het tekenwerk nog beter tot zijn recht laat komen, mag hierbij
niet onvermeld blijven.
Nog geen jaar later maakten Macan
en Biukovic het vierdelige Grendel Tales: Devil's Choices,
het vervolg op Deaths and Devils, dat zich tien jaar na het
oorspronkelijke verhaal afspeelt en gaat over de strijd tussen
Igor en Goran, de jongere broer van Drago. Die miniserie zit
iets complexer in elkaar en bevat enkele hoogstandjes maar
Grendel Tales: Deaths and Devils onderscheidt zich toch door
de spontaniteit van de samenwerking tussen schrijver en tekenaar.
Comics in de vorm die we vandaag kennen, bestaan al enkele
decennia lang, maar toch hebben Macan en Biukovic met enkele
revolutionaire visuele en verteltechnische vondsten de grenzen
van het medium verkend. Hierdoor kan de miniserie zonder twijfel
als verfrissend en innovatief worden beschouwd.
grendel
tales: devils and deaths #1-2
- dark horse comics (full color, 32 pagina's) door:
darko macan & edvin biukovic uitgegeven:
oktober 1994 - november 1994