De twee dingen die de gemiddelde comicschrijver
het liefst hoort, zijn 'Mag ik uw handtekening?' en 'We willen
dat je Superman gaat schrijven.' Althans, dat is zo volgens
Steven T. Seagle, de schrijver van de autobiografische graphic
novel It's A Bird. Dat eerste heeft hij intussen al vaak genoeg
gehoord, maar wanneer hij wordt gevraagd als nieuwe schrijver
van Superman, vertelt hij zijn redacteur dat hij geen interesse
heeft. Hij heeft namelijk niets met Superman. Te onrealistisch.
Te abstract. En vooral te veel vervelende connotaties met
het oog op problemen van persoonlijke aard, waaronder een
liever verzwegen erfelijke ziekte in zijn eigen familie.
Zo voert Seagle zichzelf op als hoofdpersonage.
We zien hem worstelen met het concept van een superheld die
zo machtig en onkwetsbaar is, dat geen weldenkend mens zich
ooit met hem kan identificeren. We zien hoe hij door middel
van korte vingeroefeningen grip op het personage wil krijgen,
maar juist meer afkeer krijgt van de in zijn ogen bijna fascistische
onderliggende boodschap van een gekostumeerde man die zijn
zin krijgt omdat hij sterker is dan de rest. Al deze frustraties
sijpelen door naar zijn privé-leven, waar zijn vriendin
Lisa gek wordt van zijn enorme rusteloosheid, waar hij zijn
collega's tegen zich in het harnas jaagt en waar hij wordt
geconfronteerd met pijnlijke herinneringen uit het verleden.
Zodra zijn moeder dan ook nog vertelt, dat zijn vader plots
is verdwenen, kan hij niet langer voor al zijn problemen weglopen.
De existentiële vragen over het bestaan in het algemeen
en zijn sterfelijkheid in het bijzonder moeten worden beantwoord,
voor hij eraan onderdoor gaat.
Hoewel Superman duidelijk doorklinkt
op elke pagina en in elke regel tekst, is het strikt genomen
geen verhaal over Superman. Mede om die reden kon het worden
ondergebracht bij de Vertigo-imprint van DC Comics, wat automatisch
de weg heeft vrijgemaakt voor een volwassen insteek. Seagle
behandelt de herkenbare taferelen van het kleine comicwereldje
met net zo veel flair als de bittere waarheid over de ziekte
van Huntington, waarbij hij zelf zowel verteller als hoofdpersoon
is. Het verschil tussen de twee rollen is slechts duidelijk
uit de kleur van de balloons, een verteltechnische truc die
verrassend natuurlijk aanvoelt en een lange stroom aan tekstkaders
voorkomt. De vingeroefeningen over Superman vormen op een
vergelijkbare wijze een integraal onderdeel van het verhaal,
telkens in een andere stijl maar wel telkens thematisch relevant
voor het hoofdverhaal. Dat de catharsis uiteindelijk bestaat
uit niet meer dan een omhelzing met vader en broer is misschien
eenvoudig, maar dat is precies de boodschap. Superman is een
versimpeling van de realiteit. Soms moet je in iets wíllen
geloven.
Deense tekenaar Teddy Kristiansen
is geen onbekende met het experimentele werk van Seagle. Het
duo werkte eerder samen aan het onvolprezen House of Secrets,
ook voor Vertigo, waar de vorm en inhoud veelvuldig op een
zodanig ingewikkelde manier verweven waren, dat de serie compleet
ontoegankelijk was voor nieuwe lezers. De vorm van de graphic
novel biedt in dit geval dus uitsluitend voordelen. Kristiansen
leeft zich uit met, naar eigen zeggen, liefst eenentwintig
verschillende tekenstijlen. Van allerlei zachte pasteltinten
voor flashbacks tot levendig schilderwerk voor het heden,
van abstracte vormen tot fotorealisme, iedere pagina is een
uitdaging die zijn talenten net op een andere manier accentueert.
Toch blijft het één geheel, wat mede mogelijk
is door de markante vormgeving van hoofdpersonage Steven.
Hij blijft sympathie opwekken, ook wanneer hij zich afsluit
voor de wereld en wanhopig op zoek is naar manieren waarop
hij zijn gevoelens onder woorden kan brengen.
It's A Bird is de eerste keer dat
Seagle zich waagt aan semi-autobiografisch werk. Niet omdat
hij wil meeliften op het succes van de comicmakers die zich
de laatste jaren op het genre hebben gestort, maar omdat hij
zo graag speelt met vorm en inhoud. Dit is een verhaal dat
hij wil vertellen. Dat hij misschien wel móest vertellen.
En als hij iets doet, dan moet dat om de juiste redenen zijn,
net als het geval was bij het schrijven van Superman. Het
is die teneur die comic én maker interessant maakt,
maar ook lof aan DC voor het uitgeven (eerst in hardcover
en onlangs in softcover) van een dergelijk niet-alledaags
meesterwerk.
it's a
bird...
- dc / vertigo (full color, 136 pagina's) door:
steven t seagle & teddy kristiansen uitgegeven:
mei 2004