Al sinds de jaren negentig is David
Lapham een comicmaker met een sterk ontwikkeld gevoel voor
crime noir. Niet de klassieke noir met archetypische gangsters,
een femme fatale en pechvogels, maar een moderne variant op
het genre. Bij Lapham worden de verhalen bevolkt door labiele
volwassenen en immorele, losbandige tieners. Hoe groot de
invloed van volwassenen is op het wereldbeeld van kinderen,
is een thema dat hij graag gebruikt. Jarenlang deed hij dat
in eigen beheer, met zijn reeks Stray Bullets, maar sinds
een paar jaar krijgt hij ook bij DC Comics ruimte voor het
vertellen van zijn eigenzinnige verhalen. Silverfish is zijn
eerste graphic novel voor de imprint Vertigo.
De hoofdrol van deze vertelling is
weggelegd voor Mia Fleming, die opgelucht ademhaalt wanneer
haar vader Ray en haar stiefmoeder Suzanne samen een weekendje
weg zijn. Hoewel haar kleine zusje Stacey niet echt moeite
heeft met de veranderde thuissituatie, moet Mia niets van
Suzanne hebben. Als ze bezoek krijgt van haar beste vriendin
Vonnie, die op haar beurt meteen maar drie andere vrienden
mee heeft gebracht, bladert ze brutaal door Suzanne's adresboek.
Lukraak bellen de tieners enkele nummers, maar niemand die
iets weet. Tot ze contact krijgen met een zekere Daniel, die
zich laat ontvallen, dat hij Suzanne vroeger kende als Colleen.
Het mysterie is compleet zodra Mia, Vonnie en de bevriende
Scott in de slaapkamer een tas vinden met een grote som geld
en een met bloed besmeurd mes. Een treitertelefoontje naar
Suzanne later en alle spelers van een jarenoud drama liggen
op ramkoers. En Mia beseft, dat zij en Stacey geen kant meer
op kunnen.
Zoals vaker bij de verhalen van Lapham,
spelen de gebeurtenissen zich af in de jaren tachtig. Al is
het jaartal 1989 voor de vertelling inhoudelijk niet van belang,
het idee dat disfunctionele families, plotseling geweld en
de verziekte normen en waarden ook al sluimerend aanwezig
waren in eenvoudiger tijden, geeft het zonder enige twijfel
net wat extra's. Toch zijn de hoofdpersonages opvallend braaf.
Stacey is het toonbeeld van naïeve onschuld en zelfs
Mia is, al zal ze dat zelf nooit toegeven, slechts plichtmatig
rebels en wars van door de maatschappij opgelegde ideaalbeelden.
Compensatie schuilt in het karakter van Daniel, een sociaal
volstrekt onaangepaste, enigszins schizofrene man die ervan
overtuigd is, dat demonische vissen in zijn hoofd rondzwemmen
en hem aanzetten tot de vervelendste dingen. Door de opbouw
van het verhaal blijft Suzanne lang het onbekende element.
Dat zorgt voor de spanning, die in een hoog tempo wordt opgebouwd
en daarna vakkundig wordt uitgewerkt. Vonnie en vrienden komen
uiteindelijk niet verder dan decor, maar de rest van deze
cast gedijt goed bij het beklemmende perspectief.
Aan het begin van zijn carrière
gebruikte Lapham vrijwel zonder uitzondering een lay-out van
acht keurig symmetrische panels. Waar bij andere tekenaars
de flitsende pagina-indeling soms de aandacht wil afleiden
van wat werkelijk in het verhaal gebeurt, is de plot door
dit zo rigide stramien uiteindelijk altijd van groter belang.
Ook hier wordt die vaste lay-out als basis genomen, maar dat
patroon wordt geregeld doorbroken door panels over de breedte
van de pagina. Het is een aanpak die breedbeeld suggereert,
waardoor het nog beter aansluit op de toch al cinematografisch
ogende manier waarop alles in beeld wordt gebracht. Close-ups
en halftotalen zijn als gebruikelijk favoriet, dat is de sterkste
kant van deze stijl. Niettemin zijn ook de spaarzame actiescènes
prima verzorgd, met een reuzenrad in Seaside Heights, New
Jersey als ronduit indrukwekkende achtergrond waartegen de
climax zich afspeelt. De grijstinten verdienen ook een eervolle
vermelding, want die brengen waar nodig precies de juiste
nuances en sfeer aan.
In de kern is Silverfish een graphic
novel die voldoet aan wat op basis van Laphams oudere werk
mag worden verwacht. Bijna al zijn favoriete thema's komen
aan bod, expliciet of stilzwijgend, terwijl karakters zich
onderscheiden met hun vlotte, realistische dialogen. De meerwaarde
zit in het onberekenbare van Suzanne en, uiteraard, van Daniel.
Zeker wanneer de demonische vissen door zijn hoofd gaan zwemmen
en het liedje 'Dem fish, dem fish is swimming' klinkt, geeft
dat het een surrealistisch tintje dat zowel heel beangstigend
als heel fascinerend is. Silverfish is het begin van meer
werk van Lapham bij DC. Een overtuigend begin, dat is zeker.
silverfish
- dc / vertigo (black & white, 160 pagina's) door:
david lapham uitgegeven: juli 2007