Weet je wat me echt vreselijk kut
lijkt? Dat je naam Gerrie Knetemann is, dat je behoort tot
de beste wielrenners die ons land ooit heeft voortgebracht,
dat je vervolgens in het schnabbelcircuit jarenlang je kop
op televisie laat zien bij de domste spelprogramma's die je
kunt bedenken, dat je daarna uit verveling een nieuwe generatie
wielertalentjes gaat begeleiden en dat je uiteindelijk op
drieënvijftigjarige leeftijd sterft... en dat het aan
iedereen voorbij gaat omdat die dag net een paar uur eerder
Theo van Gogh is vermoord.
Inderdaad, filmmaker Theo van Gogh
is dinsdag 2 november op klaarlichte dag neergeschoten en
neergestoken omdat hij de fanatiekste aanhangers van de Islam
net iets te vaak voor geitenneukers heeft uitgemaakt. Iedereen
die ooit een interview met hem heeft gezien, weet dat 'net
iets te vaak' in zijn geval al snel neerkomt op een keer of
zeventien per gesprek. Volgens mij gebruikte hij dat woord
zelfs als hij een portie bittergarnituur wilde bestellen.
Theo van Gogh uitte zijn mening graag en vaak, voorzag dat
van de nodige hyperbolen, verhief het beledigen tot een kunst
en had verder lak aan de gevolgen. Het is toch maar de mening
van een ongevaarlijke dorpsgek, riep hij.
Wat is een mening eigenlijk? Sinds
een paar jaar weten we hoe koninklijke sinaasappel Willem-Alexander
daarover denkt, maar sinds dinsdag ligt deze vraag weer op
ieders lippen. Heel het volk is verontwaardigd. Heel Nederland
heeft de mond vol van de vrijheid van meningsuiting als hoogste
goed. Dat is immers wat ons twee seizoenen met de paplepel
wordt ingeslagen door Idols en allerlei andere realityshit
waarbij deelnemers tot op de botsplinters worden afgekraakt.
Als ik Jochem een grote klootzak en Sasha een ontzettende
hoer vind die achter andermans rug de vreselijkste onwaarheden
verspreiden terwijl ze intussen zelf met elkaar vreemdgaan,
is dat een mening? Mag ik die mening uiten? Wíl ik
dat überhaupt?
Waar houdt het geven van je mening
op en waar begint een grove belediging? Waar houdt beledigen
op en waar begint laster? Waar begint racisme en waar eindigt
respect? Waar blijft ons fatsoen? Het zijn stuk voor stuk
vragen waar ik geen antwoord op heb. Toen politicus Pim Fortuyn
twee jaar geleden werd neergeschoten, was duidelijk dat het
ging om een politieke moord. Theo van Gogh was echter een
filmmaker zonder enige politieke aspiraties. Hij was een kettingrokende
paljas, een entertainer die graag olie op het vuur gooide,
maar niet uit was op macht. Hij is vermoord om zijn beledigende
intolerantie jegens religieuze fanatici, kortom, om zijn mening.
Dat beangstigt me.
Is Theo van Gogh de eerste geit die
over de dam is? Ik hoop het niet. Vrijheid van meningsuiting
mag nooit als vrijbrief worden gebruikt om iemand de huid
vol te schelden, maar als je dan toch altijd wil zeggen wat
je denkt, zeg dan ook eens hoeveel je om iemand geeft. Dát
is pas vrijheid van meningsuiting. Maar ja, ook dat is slechts
een mening.