Het uiterst kleurrijke American Splendor,
geregisseerd door Shari Springer Berman en Robert Pulcini,
is in feite zowel een documentaire over de carrière
van de undergroundstripmaker Harvey Pekar als een verfilming
van diens sterk autobiografische werk. De twee verschillende
lagen lopen echter zo vloeiend in elkaar over, dat het coherente
geheel een intieme warmte vertoont, die met een zomaar documentaire
of verfilming afzonderlijk niet haalbaar is.
Pekar (Paul Giamatti) is als kind
wars van het escapisme uit de toen net in opkomst zijnde superheldencomics.
Wanneer de kinderen uit zijn buurt zich voor Halloween als
Superman en Batman verkleden, is hij simpelweg Harvey Pekar.
Het gewone leven is immers ingewikkeld genoeg. Met dat levensmotto
als uitgangspunt begint de cynische Pekar in de jaren zeventig
aan American Splendor, een op zijn eigen belevenissen gebaseerde
comic. Of het nu gaat om een bijna banale keuze tussen een
lange en een korte rij voor de kassa's in de supermarkt, de
ontmoeting met zijn latere echtgenote Joyce Brabner (Hope
Davis), zijn optredens bij David Letterman of een onverwachte
strijd tegen kanker, alles wordt aan het papier toevertrouwd.
Lichtvoetig schakelend tussen de geanimeerde
Pekar, de verfilmde Pekar en de echte Pekar, die naast zijn
strips meer dan dertig jaar werkzaam was als administratief
medewerker in een ziekenhuis te Cleveland, wordt heel bewust
gezocht naar contrasten. Zo wordt een scène tussen
Pekar en collega Toby Radloff (Judah Friedlander) naadloos
gevolgd door een shot van de echte Pekar en Radloff, die met
acteurs Giamatti en Friedlander op de achtergrond het gesprek
van jaren geleden vrolijk doorzetten. Het siert de makers
dat het verhaal over de gewone man met het buitengewone leven
niet bedolven raakt onder al deze stijloefeningen.
Zo elegant de heldere structuur van
American Splendor, zo overtuigend zijn de acteerprestaties
van Hope en Giamatti. Het vinden van de tragikomische ondertoon
in Pekars pijnlijke klungeligheid vereist immers een dosis
kunde en durf, maar het komt al net zo natuurlijk over als
de onzekere nervositeit van Brabner. Dat de echte Pekar en
Brabner vervolgens hun commentaar leveren, is een surrealistisch
beeld dat helemaal past in het leven van de man die zélf
een strippersonage is geworden. Superman, Batman... en Harvey
Pekar.
american
splendor
- 101 min (shari springer berman & robert pulcini) cast:
paul giamatti, hope davis, judah friedlander, james urbaniak,
earl billings, madylin sweeten & harvey pekar gezien:
29.01.04 - rotterdam, lantaren / venster (iffr 2004)