Charlie Kaufman staat bekend om zijn
onconventionele verhaalstructuur. Van het letterlijk uitwerken
van een metafoor tot een onverwachte wisseling van perspectief,
vrijwel niets is hem te gek. Het scenario van Eternal Sunshine
of the Spotless Mind is dan ook overduidelijk van zijn hand.
Samen met regisseur Michel Gondry richt hij zich ditmaal op
de werking van de menselijke geest, de schoonheid van pijnlijke
herinneringen en de vergankelijkheid van de liefde.
In dit geval is de liefde die tussen
de vrij schuchtere Joel Barish (Jim Carrey) en de extraverte
Clementine Kruczynski (Kate Winslet). De eerste ontmoeting
is een kwestie van serendipiteit, maar de twee liggen elkaar
zo goed, dat het spoedig lijkt of ze elkaar al jaren kennen.
En dat is ook zo, alleen kunnen zij zich dat niet herinneren.
Aan het eind van de eerste, onbevredigende relatie heeft Clementine
namelijk haar herinneringen aan haar relatie met Joel laten
wissen door het futuristische bedrijf Lacuna. Zodra Joel dat
ontdekt, breekt zijn hart en laat hij dokter Mierzwiak (Tom
Wilkinson) hetzelfde bij hem doen. Hoe meer Joels herinneringen
vervagen, hoe meer hij echter beseft dat ook pijnlijke herinneringen
hem dierbaar zijn.
Ondanks de meerdere lagen in de plot
en de niet-chronologische structuur is de vertelling zo natuurlijk,
dat zelfs de onzinnigste non sequitur intuïtief in het
juiste perspectief wordt gezet. Gondry's beelden, variërend
van verbluffend gecompliceerd tot verbluffend simpel, dragen
daaraan bij, maar het blijft niet bij visueel machtsvertoon
en een vindingrijk scenario. De wilde rit door Joels vervagende
herinneringen is meer dan een trucje; het vormt de context
voor het gehele emotionele spectrum dat Joel en Clementine
in hun relatie hebben doorlopen, wat op een bijzonder integere
wijze wordt verbeeld door het spel van Carrey en Winslet.
Het moment waarop Joel en Clementine
na hun tweede 'eerste ontmoeting' beseffen dat wat ze nu nog
lief en leuk aan elkaar vinden over een jaar juist een bron
van ergernis kan zijn, is hartverscheurend. Na het kolderieke
vernuft uit Being John Malkovich en Adaptation is dit emotionele
hart van het scenario de grootste winst van Eternal Sunshine
of the Spotless Mind. Dat Carrey zijn beste rol speelt sinds
Man on the Moon, is een heerlijk extraatje.
eternal
sunshine of the spotless mind
- 108 min (michel gondry) cast: jim carrey,
kate winslet, mark ruffalo, tom wilkinson, kirsten dunst &
elijah wood gezien: 28.09.04 - utrecht, louis
hartlooper