Het titelpersonage uit het door Marc
Rothemund geregisseerde Sophie Scholl is een jonge Duitse
vrouw die aan het begin van de Tweede Wereldoorlog deel uitmaakt
van Die weisse Rose, een groep die zich relatief vredelievend
verzet tegen het regime van de nazi's. De film beslaat slechts
de vijf dagen tussen de arrestatie van Sophie en broer Hans
en hun uiteindelijke executie. Deze beperkte opzet biedt dus
veel ruimte voor dialogen, voor diepgang en vooral voor acteerprestaties.
Op 18 februari 1943 verspreiden Sophie
(Julia Jentsch) en Hans (Fabian Hinrichs) een enorme stapel
pamfletten op de universiteit. Daarbij worden ze betrapt,
wat leidt tot hun arrestatie. De twee worden afzonderlijk
verhoord, maar de aandacht gaat naar Sophie, die enkele dagen
wordt uitgehoord en afgeblaft door officier Robert Mohr (Gerald
Alexander Held). Eerst wil Sophie niets bekennen, later krijgt
haar trots toch de overhand staat ze achter haar daden, zelfs
wanneer Mohr haar een uitweg biedt. Het daaropvolgende proces
is uiteraard een schijnvertoning, waarbij de rechters zo hard
schreeuwen, dat het lijkt of ze vooral zichzelf nog willen
overtuigen van hun gelijk. Sophie en Hans blijven echter trouw
aan hun idealen.
Wat in het begin lijkt op een simpele
vertelling met een voorspelbaar verloop, verandert na de arrestatie
van Sophie en Hans in een uiterst claustrofobische ervaring.
De camera geeft het gevoel dat hij net zo opgesloten zit als
Sophie, de verhoren gaan eindeloos door en aan alles is duidelijk,
dat de uitkomst niet meer is dan een formaliteit. Jentsch
en Held staan garant voor veel verbaal vuurwerk, maar de kern
van het scenario is het proces, waar het gevoel van onheil
vaste vorm krijgt. Dat de nazi's tegen die tijd zijn verworden
tot matig uitgewerkte karikaturen, doet niet ter zake. Het
gaat immers om Sophie. En dat personage is formidabel uitgewerkt.
De voor- en nadelen van de beperkte
opzet zijn evident. Wat de film wint aan diepgang, gaat verloren
aan tempo. En wat de film verliest aan daadwerkelijke spanning,
wordt weer teruggewonnen in de vorm van een meeslepende sfeer
en een ondertoon van ingehouden adem en enorm onrecht. Daarmee
is Sophie Scholl een meer dan indrukwekkend document, maar
zeker niet geschikt voor iedereen. Het is en blijft immers
zware kost, ook zestig jaar na dato.
sophie
scholl
- 117 min (marc rothemund) cast: julia jentsch,
fabian hinrichs, gerald alexander held, johanna gastdorf &
florian stetter gezien: 20.11.05 - utrecht,
't hoogt