Voor De Laatste Dagen van Emma Blank
bewerkte schrijver en regisseur Alex van Warmerdam zijn toneelstuk
Adel Blank. Deze oorsprong is in het verhaal nog altijd voelbaar,
want bijna alle scènes spelen zich af in een groot,
zwart geschilderd landhuis aan de kust, waar dialogen als
kogels worden afgevuurd. Het komt redelijk in de buurt van
een klucht, ware het niet dat de inhoud van die dialogen net
zo zwart is als het landhuis en het hart van titelpersonage
Emma Blank.
Emma (Marlies Heuer) is ongeneeslijk
ziek. Ze zal op korte termijn sterven en daar maakt ze, gewapend
met allerlei dictatoriale trekjes, genadeloos gebruik van.
Met een grote erfenis in het vooruitzicht wordt haar familie
gedwongen tot rol van slaafse hulpjes in de huishouding. Haar
zus Bella (Annet Malherbe) moet iedere ochtend en avond het
eten klaarmaken, dochter Gonnie (Eva van de Wijdeven) is het
dienstmeisje, haar echtgenote Haneveld (Gene Bervoets) is
de persoonlijke lakei en broer Theo (Alex van Warmerdam) moet
doen alsof hij de hond is. Dan is daar neef Meijer (Gijs Naber),
die bij gebrek aan sociale omgeving verliefd is geworden op
nicht Gonnie. Het is een huishouding onder hoogspanning en
het spreekt voor zich, dat het op springen staat.
De exacte relaties tussen de familieleden
blijven lange tijd onduidelijk. In dat schemergebied is het
goed toeven voor de absurde vondsten, af en toe een heerlijke
non sequitur en bovenal de snelle, spitsvondige dialogen.
Omdat de nadruk zozeer ligt op het zo onuitstaanbare gedrag
van Emma, is van enige diepgang nauwelijks sprake. Zelfs de
rebelse flirt van Gonnie met iemand die ze op het strand ontmoet,
stijgt niet uit boven het archetype. Wanneer dan de wending
in het scenario volgt, overigens toch vrij voorspelbaar, wordt
dat bekroond met screwballcomedy van een uiterst hoog niveau.
Helaas kabbelt de film na die catharsis net even te lang door.
Het treurige van klein Hollands leed,
een thematiek die Van Warmerdam vaker gebruikt, komt in De
Laatste Dagen van Emma Blank niet altijd even goed tot uitdrukking.
De grillen van Emma zijn vermakelijk, maar vallen snel in
herhaling. Zo wisselt de film de sterke en minder sterke punten
af. Wat alles bij elkaar houdt, is de onderkoelde, door Van
Warmerdam zelf gecomponeerde muziek. En dat surrealistische
tintje maakt de film alsnog compleet.
de laatste
dagen van emma blank
- 90 min (alex van warmerdam) cast: marlies
heuer, gene bervoets, eva van de wijdeven, annet malherbe,
gijs naber, marwan kenzari & alex van warmerdam gezien:
09.05.09 - utrecht, springhaver