Voor iedereen die eind jaren tachtig
geregeld comics heeft gelezen, moet de naam Malcolm Bourne
bijna automatisch associaties oproepen met ingezonden brieven.
Zijn onderbouwde analyses hebben in die tijd de brievenpagina's
van een groot aantal titels gesierd en op die manier is hij
in contact gekomen met veel schrijvers en redacteuren. Eén
van die mensen uit de comicwereld was Michael Allred, die
direct interesse toonde toen hij hoorde dat Bourne rondliep
met plannen voor het schrijven van een eigen miniserie. Het
project kreeg de titel Tales of Ordinary Madness en het vond
een thuis bij de toentertijd jonge uitgeverij Dark Horse.
Verdeeld over een viertal losse hoofdstukken
wordt het verhaal verteld van een dokter die werkzaam is op
de psychiatrische afdeling van het New Town Hospital. Met
alle patiënten die hij op zijn kantoor ontvangt, is iets
wel mis, al denken zij daar vaak anders over. Zo lijdt Robert
Schneider aan een extreme vorm van paranoia, is Jane Brown
dermate chronisch depressief dat ze grijpt naar een overdosis
medicijnen en heeft Lesley Lewis last van dwangneuroses. Met
het schrijnender worden van de gevallen, gaat de dokter twijfelen
of hij zijn patiënten kan helpen. Het zijn twijfels die
hij aan het papier toevertrouwt (de notities zijn aan het
eind van elk nummer opgenomen), maar die hij verder met niemand
deelt. Daarbij roepen alle levensverhalen weer nare associaties
op, want meer en meer wordt duidelijk dat de dokter niet veel
verschilt van de mensen die hij behandelt. Ook hij heeft zo
zijn problemen, jeugdtrauma's en neuroses. Waar je mee omgaat,
word je door besmet.
Terwijl de markt begin jaren negentig
door superhelden werd gedomineerd, maakt Bourne een gedurfde
keuze voor volwassen, onconventionele thema's. Dat hij zijn
tijd daarmee ver vooruit was, is echter eerder toeval geweest
dan een bewust statement: Bourne is namelijk zelf psychiater
van beroep en was terecht van mening dat hij het best kon
schrijven over onderwerpen waar hij ook voldoende bekend mee
was. Niet alleen kon hij putten uit een honderdtal 'verhalen'
uit de praktijk, hij had bovendien een uitgesproken mening
over de behandelmethoden van psychiatrische patiënten.
Deze ervaring spreekt in het bijzonder uit de menselijkheid
waarmee de verschillende aandoeningen worden neergezet. "I've
done nothing wrong!" roept Rob Schneider wanneer hij
in het ziekenhuis wordt opgenomen, waarmee hij zijn eigen
paranoia onderstreept en tegelijkertijd het punt volledig
mist. Het gebrek aan ervaring dat Bourne heeft als schrijver
(het script kan iets strakker en het verteltempo vereist soms
het gebruik van misplaatste clichés) wordt redelijk
gecompenseerd door dergelijke diepgang.
Bourne moet buitengewoon tevreden
zijn geweest met de op het moment van verschijnen relatief
onbekende tekenaar Michael Allred, die toen overigens als
'M. Dalton Allred' bij de credits stond vermeld. Allreds tekenstijl
vertoont al de cartooneske effectiviteit die vandaag de dag
zo goed tot uitdrukking komt in de Marvel comic X-Statix,
maar bevat tevens een realisme dat aansluit op de sfeer van
het verhaal. Hoewel het perspectief en de verhoudingen niet
altijd kloppen, hebben die inconsistenties ook zo hun charmes.
Sterker, ze dragen allen bij aan het vervreemdende effect
dat wordt beoogd wanneer de diverse patiënten door de
dokter worden geanalyseerd. Als altijd vormen de gezichten
het overtuigendste aspect van Allreds werk. De mengeling van
realistische en ietwat karikaturale elementen vergemakkelijkt
de uit het script voortvloeiende overstappen van heden naar
flashback naar waanideeën, met de expressieve gelaatsuitdrukkingen
als het ultieme houvast.
Ondanks een handjevol oneffenheden
is dit een boeiende miniserie, waarmee Bourne, indien dat
zijn ambitie zou zijn geweest, gemakkelijk de overstap had
kunnen maken van het schrijven van brieven naar het schrijven
van comics. Helaas is het zover niet gekomen en zijn de vier
nummers in de vergetelheid geraakt. Het ziet er echter naar
uit dat Tales of Ordinary Madness meer dan tien jaar na dato
alsnog de erkenning gaat krijgen die het verdient, want bij
Oni Press wordt gewerkt aan een herdruk in de vorm van een
bundeling. Fans van Allreds vroegere werk zullen dan vanzelf
ontdekken dat Bourne met zijn 'decompressed storytelling'
zijn tijd inderdaad vooruit was.
tales
of ordinary madness #1-4
- dark horse comics (black & white, 32 pagina's) door:
malcolm bourne & michael allred uitgegeven:
januari 1992 - april 1992