Geloof, hoop en liefde. Het zijn concepten
die al veel vaker zijn gebruikt als basis voor alternatieve
comics, maar zelden met zo'n overtuiging als in Craig Thompsons
graphic novel Blankets. Waren de emotionele overpeinzingen
en de wijze levenslessen in Good-Bye Chunky Rice, Thompsons
eveneens bij Top Shelf Productions uitgegeven debuut uit 1999,
nog aangekleed in de vorm van een parabel over de innige vriendschap
tussen twee dieren, ditmaal neemt de auteur geen blad meer
voor de mond. Dat is niet zo verwonderlijk, want zijn bijna
zeshonderd pagina's tellende verhaal over het zoeken naar
een eigen identiteit en innerlijke rust is grotendeels autobiografisch.
Wisconsin is de plaats van handeling,
waar Craig opgroeit in een vrij besloten, strenggelovige gemeenschap.
Het idee dat het aardse bestaan slechts tijdelijk en de hemel
eeuwig is, biedt hem enige houvast wanneer hij weer eens wordt
gepest door oudere leerlingen, maar het maakt hem tegelijkertijd
vatbaar voor een apathische instelling die hem nog meer tot
een eenling maakt. Hij laat zijn passie voor tekenen los,
vervreemdt van zijn broertje Phil met wie hij vroeger altijd
zijn bed deelde en ontwikkelt een sterke afkeer van de kuddementaliteit
die hij overal om zich heen ziet. In het eindexamenjaar maakt
Craig tijdens de wintervakantie met andere Christelijke jongeren
echter kennis met Raina, een dromerig meisje waarmee het direct
klikt. Ze houden contact en na langdurig aandringen bij zijn
ouders mag Craig twee weken bij haar logeren in Michigan.
Gedurende deze weken vindt hij in Raina zowel zijn muze als
zijn eerste liefde en beseft hij dat zijn geloof hem al die
tijd in zijn ontwikkeling heeft beperkt.
De in negen hoofdstukken onderverdeelde
verhandeling kent een uitermate gecompliceerde vertelstructuur
vol met flashbacks. Omdat deze verschillende verhaalstrengen
elk een eigen voortgang kennen, soms parallel aan elkaar en
soms slechts thematisch verbonden, blijft het echter een coherent
geheel dat bijzonder natuurlijk aanvoelt. Thompsons zo pure,
ontwapenende dialogen zijn daarbij van essentieel belang.
Vooral de tekstkaders worden gekenmerkt door een openhartigheid
die de vertelstem iets poëtisch geeft, zonder dat het
ooit vervalt in egocentrisch navelstaren. Bovendien reiken
de ambities wel verder dan enkel een verhaal over eerste liefde.
De deken uit de titel ontpopt zich namelijk als een motief,
een thematische metafoor die uiteindelijk zelfs wordt teruggevoerd
op Plato's allegorie van de grot. Craig en Phil lagen als
kinderen onder één deken, Raina geeft Craig
een quilt als welkomstgeschenk en tijdens hun tijd samen is
het koude Michigan continu bedekt door een deken sneeuw. Pas
aan het eind kan Craig zonder; zijn reis naar adolescentie
is volbracht. Ook zonder het geloof heeft hij zijn rust gevonden.
Meer dan in Chunky Rice zijn tekst
en tekeningen met elkaar versmolten tot samenhangende eenheid.
De lay-out van de pagina's staat volledig in dienst van het
verhaal, soms met traditionele kaders, soms met stijlexperimenten
die niet alleen ruimtelijke maar ook emotionele afstand tonen.
Thompsons zwierige lijnen en enigszins cartooneske tekenstijl
brengen de personages terug tot de pure essentie, waarbij
zelfs zwijgende gelaatsuitdrukkingen een breed scala aan emoties
bevatten. De slungelige tiener Craig, met zijn dikke wenkbrauwen
en een neus die wel uit hout lijkt gesneden, zorgt voor een
mooi contrast met Raina, wier warme glimlach zelden de permanente
droefheid in haar ogen kan verbergen. Dat de rest van de cast
minder aandacht krijgt, wordt grotendeels gecompenseerd door
de erg sprekende, gedetailleerde omgeving en de visuele overdrijving
waarmee sommige scènes, in al hun vertederend surrealisme,
iets universeels krijgen.
Blankets laat zien dat een comic in
potentie niet onderdoet voor literatuur. Hoewel de religieuze
achtergronden als gevolg van de drang naar een rode draad
soms nogal overheersend zijn, wordt alles prachtig verweven
tot een aansprekend werk dat voor iedereen toegankelijk is.
Time Magazine riep het niet voor niets uit tot de beste comic
van 2003. Iedereen kent wel een Craig of een Raina, of is
dat ooit zelf geweest. Thompson verwoordt de storm aan emoties
zo pakkend, dat zelfs het melancholische, lege einde de betovering
van de band tussen deze personages niet kan verbreken. Raina
was Craigs 'blanket' en andersom. Die ervaring neemt niemand
hen af.
blankets
- top shelf productions (black & white, 592 pagina's)
door: craig thompson uitgegeven:
juli 2003