De ironie kan Joss Whedon, de bedenker
van Firefly, zeker niet zijn ontgaan. Zijn populaire Buffy,
the Vampire Slayer mocht ooit halverwege een seizoen de plek
innemen van een geschrapte televisieserie, terwijl zijn allernieuwste
creatie enkele jaren later zelf halverwege het seizoen is
geschrapt.
Vragen naar de redenen is het startschot
voor een discussie over de kip en het ei. Heeft televisiezender
Fox zelf de doodskus gegeven met een rommelig uitzendschema
waarbij onder meer de pilot zomaar werd overgeslagen of was
de serie wat de thematiek en vormgeving betreft te anders
voor een breed publiek? Waarschijnlijk ligt het antwoord weer
ergens in het midden. Whedon en uitvoerend producent Tim Minear
zijn met Firefly immers duidelijk op zoek gegaan naar iets
nieuws. Zelfs als alles volgens het plan was uitgezonden,
is het de vraag of de mengeling van western en sciencefiction
in combinatie met een brede cast niet veel kijkers zou hebben
weggejaagd. Daar komt bij, dat zeker de helft van de in het
totaal nog niet eens een dozijn afleveringen niet het niveau
heeft gehaald wat van een televisiemaker als Whedon mag worden
verwacht.
Daarom is het zo jammer dat de laatste
reguliere aflevering de beste is. Het is een compacte vertelling
met eenheid van plaats en handeling, die de nadruk legt op
sciencefiction en veel haalt uit alle hoofdpersonages. Natuurlijk
wordt teruggegrepen op oude subplots, maar ook zonder voorkennis
bevat het script voldoende aanknopingspunten. Whedon, die
de aflevering zowel schreef als regisseerde, mixt een karaktergedreven
verhaalstreng met een actiegedreven verhaalstreng. Aan de
ene kant beseft de crew van het ruimteschip Serenity onder
leiding van kapitein Reynolds (Nathan Fillion) dat ze met
dokter Simons autistische zusje River (Summer Glau) een Paard
van Troje aan boord hebben, aan de andere kant wordt het schip
geënterd door een premiejager. Juist, ook hem gaat het
om River.
Waar voorheen werd geneigd naar een
reeks van losse vertellingen, is dit het moment waarop alles
bij elkaar komt. Hoewel de aandacht als vanzelfsprekend uitgaat
naar River, die de spin in het web van alle andere subplots
is, krijgen de overige bemanningsleden stuk voor stuk genoeg
aandacht. Niet door een zondvloed aan eindeloze expositie,
nee, door uitgebalanceerde interactie met premiejager Jubel
Early (Richard Brooks). De één reageert furieus
en gaat het gevecht aan (kapitein Reynolds), de ander reageert
met een gezonde dosis sarcasme (dokter Simon) en monteur Kaylee
(Jewel Staite) komt niet verder dan een verlammende angst.
Bij al deze scènes wordt gebruik gemaakt van de grote
diversiteit in de cast, die voor het eerst meer kunnen en
mogen zijn dan aardige stereotypen.
Stoppen op het hoogtepunt is bevredigend,
maar Whedon zal zich van Firefly iets anders hebben voorgesteld
dan slechts een half seizoen experimenteren. Vooral deze laatste
aflevering toont scherp aan hoe goed de serie in potentie
was. Tussen de wilde achtervolgingen, vuurgevechten en uitstapjes
draaide het in Firefly namelijk vooral om de band die de crew
van Serenity met elkaar deelt. Iedereen heeft zijn of haar
goede en slechte kanten en die ambiguïteit leverde realistische
personages op; soms oprecht bevriend, soms niet meer dan de
ander tolererend. Boeiende televisie, maar verkeerd getimed:
Amerika heeft behoefte aan duidelijke helden, niet aan morele
ambiguïteit.
firefly
- 'objects in space' (joss whedon & tim minear) cast:
nathan fillion, gina torres, morena baccarin, jewel staite,
adam baldwin & summer glau airdate: 13.12.02
- fox